Financiële ratio’s bieden investeerders een methode om de waardering van een bedrijf en de financiële gezondheid ervan te bepalen en vergelijken met gelijkwaardige bedrijven. De ratio’s meten de relatie tussen twee of meer componenten van een jaarrekening. Het is belangrijk dat de evolutie van een ratio over verschillende perioden wordt bekeken. Op die manier krijgt u een beter beeld van de prestaties van het bedrijf in het verleden en kunnen indicaties van problemen ontdekt worden. Door de financiële ratio’s te begrijpen en op een correcte manier toe te passen, zult u een beter geïnformeerde belegger worden. In dit artikel vindt u alles terug over de belangrijkste financiële ratio’s voor beleggers.
In dit artikel worden de volgende onderwerpen besproken:
De koers-winstverhouding
De price-to-earnings ratio (P/E ratio), of in het Nederlands: de koers-winstverhouding (k/w-verhouding), is waarschijnlijk de meest bekende ratio onder beleggers. Het is een snelle en gemakkelijke manier om te bepalen hoe goedkoop of duur een aandeel is in vergelijking met zijn concurrenten. De ratio wordt berekend door de koers van een aandeel te delen door de winst per aandeel. Hoe hoger de koers-winstverhouding, hoe duurder een aandeel is.
De eenvoudigste definitie van de k/w-verhouding is het bedrag dat de markt bereid is te betalen voor elke euro aan inkomsten die een bedrijf genereert. Indien een aandeel een k/w-verhouding heeft van 20, dan betaalt u 20 euro voor elke euro winst dat het bedrijf maakt. Het is dan aan u om te bepalen of dat te hoog is, een koopje of ergens daar tussenin. De k/w-verhouding is handig om de waardering van bedrijven binnen dezelfde industrie met elkaar te vergelijken, maar het is geen goed idee om bedrijven uit verschillende industrieën op die manier tegenover elkaar te stellen. Dat is appelen met peren vergelijken. Indien een bedrijf nog niet winstgevend is, heeft hun aandeel geen k/w-verhouding.
Houd er rekening mee dat de koers-winstverhouding enkele beperkingen heeft. De winst van een bedrijf wordt berekend op basis van historische inkomsten of op basis van toekomstige inkomsten. Toekomstige inkomsten zijn gebaseerd op de meningen van analisten. Eerdere winsten bieden geen garantie voor toekomstige resultaten en de verwachtingen van analisten kunnen onjuist zijn. Het is dus niet gemakkelijk om de winst, die u in de noemer van deze ratio plaatst, te gaan bepalen. U kunt meer informatie vinden over de koers-winstverhouding in dit artikel.
De PEG ratio
De PEG ratio van een aandeel gaat nog een stap verder dan de koers-winstverhouding, omdat het in zijn waardering ook rekening houdt met de verwachting van de toekomstige prestaties van het bedrijf. Deze PEG ratio wordt als volgt berekend:
PEG ratio = Koers-winstverhouding / verwachte jaarlijkse winstgroei
Het is misschien wel een betere indicator voor de waardering van een aandeel dan de eenvoudigere koers-winstverhouding, doordat het rekening houdt met de toekomstige groei van een bedrijf. Het is bijvoorbeeld logisch om meer te betalen voor een bedrijf dat elk jaar nog 20 procent groeit, dan voor een bedrijf dat slechts 2 procent per jaar groeit. Peter Lynch, één van de meest succesvolle investeerders aller tijden, schreef in zijn boek ‘One up on Wall Street’ dat de koers-winstverhouding van een bedrijf gelijk zou moeten zijn aan zijn toekomstige groei. Dit wil zeggen dat een onderneming met een PEG-ratio van 1 eerlijk gewaardeerd is. Bijgevolg duidt een PEG ratio die kleiner is dan 1 op een ondergewaardeerd aandeel en een PEG ratio van meer dan 1 op een overgewaardeerd aandeel.
ROE en ROA
Het rendement op eigen vermogen (ROE) en het rendement op activa (ROA) zijn twee belangrijke maatstaven om te evalueren hoe goed of slecht het management van een bedrijf met het kapitaal omgaat. Het belangrijkste verschil tussen ROE en ROA is de manier waarop rekening wordt gehouden met de schulden van het bedrijf. Het rendement op eigen vermogen en het rendement op activa worden als volgt berekend:
ROE = netto inkomen / eigen vermogen
waarbij eigen vermogen = activa – passiva
ROA = netto inkomen / totale activa
waarbij totale activa = eigen vermogen + passiva
Als er geen schulden zijn, zullen het eigen vermogen en de totale activa van de onderneming gelijk zijn. Logischerwijs zullen dan ook het ROE en ROA gelijk zijn. Als een bedrijf toch schulden heeft, werken die schulden als een financiële hefboom. ROE zal dan hoger zijn dan ROA. Door schulden aan te gaan, vergroot een bedrijf zijn activa dankzij het geld dat binnenkomt. Daardoor vergroot de noemer van ROA, terwijl de noemer van ROE dezelfde blijft. ROA zal dalen, terwijl ROE op hetzelfde niveau blijft. ROA zal dus altijd even groot of kleiner zijn dan ROE.
Warren Buffet en ROE
ROE is één van de favoriete ratio’s van Warren Buffet. Volgens Warren Buffet geeft deze ratio een duidelijke indicatie van de winstgevendheid en het groeipotentieel van een bedrijf. Deze maatstaf is moeilijker te manipuleren dan de winst per aandeel bijvoorbeeld. Enkel door enorme schulden aan te gaan kan deze ratio een verkeerd beeld geven, maar de hoeveelheid schulden van een bedrijf zijn gemakkelijk terug te vinden op de balans. Indien u deze ratio wilt gebruiken, is het belangrijk dat u niet enkel naar het ROE kijkt van het afgelopen jaar. De belegger moet het ROE van de afgelopen vijf tot tien jaar bekijken om een correct beeld te krijgen van de historische prestaties van het bedrijf.
Soms wordt het rendement op eigen vermogen het rendement op de investering van de aandeelhouder genoemd. Het onthult de snelheid waarmee de aandeelhouders inkomen genereren op hun aandelen. Op lange termijn zal het rendement van een bedrijf namelijk gelijk zijn aan het rendement van de aandeelhouders. In de onderstaande tabel wordt het ROE weergegeven voor de 10 grootste posities van Berkshire Hathaway, het investeringsbedrijf van Warren Buffet.
| Aandeel | ROE |
| Apple (AAPL) | 82,09% |
| Bank of America (BAC) | 8,14% |
| American Express (AXP) | 13,61% |
| Coca-Cola (KO) | 34,28% |
| Kraft Heinz (KHC) | 0,71% |
| Verizon (VZ) | 27,78% |
| Moody’s (MCO) | 136,69% |
| U.S. Bancorp (USB) | 11,66% |
| Chevron (CVX) | -4% |
| General Motors (GM) | 13,22% |
Dit zijn hoge percentages, zeker als u er rekening mee houdt dat de winstgevendheid van verschillende van deze bedrijven sterk is aangetast door de gevolgen van de coronacrisis.
Schulden/eigen vermogen-ratio
De schulden/eigen vermogen-ratio, of in het Engels debt-to-equity ratio, is een maatstaf voor de mate waarin een bedrijf zijn activiteiten financiert met schulden of eigen middelen. Meer specifiek weerspiegelt het de capaciteit van het eigen vermogen om alle uitstaande schulden te dekken in het geval van een economische crisis of recessie.
Een lage verhouding tussen het aantal schulden en het eigen vermogen betekent dat het bedrijf minder schulden gebruikt voor de financiering van het bedrijf en meer eigen vermogen. Een hoge verhouding tussen vreemd en eigen vermogen betekent dat het bedrijf meer van zijn financiering haalt uit schulden dan uit eigen vermogen. Te veel schulden kunnen een risico vormen voor een bedrijf, indien de inkomsten of de cashflow onvoldoende is om aan de schuldverplichtingen te voldoen. Een hoge verhouding schulden/eigen vermogen wordt dus vaak geassocieerd met een hoog risico. Het betekent dat een bedrijf zijn groei agressief heeft gefinancierd met schulden.
Schulden en groei
Door veel schulden te gebruiken kan een bedrijf sneller groeien en kan het meer inkomsten genereren dan zonder de schulden. De schulden kunnen dus werken als een hefboom. Indien de inkomsten meer stijgen dan de kosten van de extra schulden, zullen aandeelhouders hiervan profiteren. Als de kosten van de schuldfinanciering echter groter zijn dan de extra inkomsten die gegenereerd worden, zal de koers van de aandelen hoogstwaarschijnlijk dalen. Bedrijven met een hoge schuldfinanciering worden in tijden van crisis vaak het hardste getroffen.
Net als bij de vorige ratio’s, kan de verhouding tussen het aantal schulden en het eigen vermogen variëren van industrie tot industrie. Een hoge verhouding tussen vreemd en eigen vermogen betekent niet noodzakelijkerwijs dat het bedrijf slecht wordt bestuurd. Schulden worden vaak gebruikt om activiteiten uit te breiden en extra inkomstenstromen te genereren. Sommige bedrijfstakken met veel vaste activa, zoals de auto- en bouwsector, hebben doorgaans hogere ratio’s dan bedrijven in andere sectoren, zoals de dienstensector.
De vrije kasstroom
De vrije kasstroom of free cash flow van een bedrijf is het overschot of tekort aan geldmiddelen dat een bedrijf heeft over een bepaalde periode, nadat het alle noodzakelijke investeringen heeft gedaan om de operaties voort te zetten. De formule van de vrije kasstroom is als volgt:
Vrije kasstroom = EBIT x (1- belastingtarief) + afschrijvingen – verandering in werkkapitaal – kapitaaluitgaven
Zoals u kan opmerken is dit geen ratio. Toch is het een belangrijke maatstaf voor beleggers. De vrije kasstroom laat zien hoe efficiënt een bedrijf contanten kan genereren. Het helpt beleggers te bepalen of een bedrijf na kapitaaluitgaven voldoende geldmiddelen heeft om aandeelhouders te belonen, door middel van dividend of de terugkoop van eigen aandelen.
Om de correcte waarde van een aandeel te bepalen wordt vaak gebruik gemaakt van de discounted cash flow. Aan de hand van de verwachte toekomstige vrije kasstromen, wordt de waarde van een bedrijf berekend. Daarnaast kan de vrije kasstroom een eerste indicator zijn voor een toename in de inkomsten van een bedrijf, aangezien een toenemende vrije kasstroom doorgaans voorafgaat aan hogere inkomsten. De vrije kasstroom stijgt door een stijgende omzet, of door kostenbesparingen.
Werkkapitaal en de current ratio
Het werkkapitaal en de current ratio van een onderneming tonen het vermogen van de onderneming om kortlopende verplichtingen te betalen met zijn vlottende activa. Zowel werkkapitaal als de current ratio zijn een belangrijke maatstaf voor de financiële gezondheid van een bedrijf, aangezien het aantoont in welke mate een bedrijf in staat is om zijn schulden op korte termijn af te lossen.
Het werkkapitaal vertegenwoordigt het verschil tussen de vlottende activa van een bedrijf en de kortlopende verplichtingen. De current ratio wordt berekend door de vlottende activa te delen door de kortlopende verplichtingen. Het is een geschikte maatstaf om de liquiditeit van een bedrijf te gaan onderzoeken. Een current ratio van meer dan 1 is wenselijk. Vaak wordt een ratio van 1,5 geadviseerd. Indien de current ratio lager is dan 1, heeft het bedrijf meer schulden op korte termijn, dan voorraad en geld. In dat geval zou het bedrijf geld moeten lenen om hun kortlopende verplichtingen tegemoet te komen, indien er geen geld meer zou binnenkomen.
Voor sommige bedrijven is het beter om de quick ratio te nemen om een beeld te krijgen van het liquiditeitsrisico van de onderneming. Hoewel de twee ratio’s bijna identiek zijn, is er een belangrijke nuance. Bij de current ratio gaat men er vanuit dat de voorraden gemakkelijk kunnen worden omgezet in cash. Bij de quick ratio worden de voorraden echter uit de berekening gehouden. Afhankelijk van de industrie waarin een bedrijf opereert, zal ofwel de current ratio, ofwel de quick ratio het meest representatieve beeld schetsen.
Conclusie over de besproken financiële ratio’s
Er bestaat geen enkele magische formule of ratio die perfect de intrinsieke waarde van een aandeel kan bepalen. Echter de bovenstaande ratio’s kunnen u wel helpen om de beste aandelen voor uw portefeuille te kiezen. Er zijn tientallen financiële ratio’s die kunnen worden gebruikt bij de fundamentele analyse van een aandeel. In dit artikel hebben we er slechts enkele kort besproken. Door verschillende ratio’s te combineren, kan u als belegger een uitgebreider beeld krijgen van de financiële situatie, de inkomsten en de waardering van de aandelen van een bedrijf.