|
Artikel laten voorlezen
|
Geschatte leestijd: 11 minutes
De media gebruiken voor deze index graag de term angstindex. Het is echter vaak voor velen nog onduidelijk wat deze volatility index nou exact weergeeft.
In dit artikel bespreken we wat de VIX index u vertelt en waar deze index op gebaseerd is, zodat u de volatility index in uw voordeel kunt gebruiken bij het handelen.
VIX index betekenis & uitleg
De VIX, geïntroduceerd in 1993, is het symbool van de Chicago Board Options Exchange (CBOE) Market Volatility Index; een populaire graadmeter van de implied volatility van indexopties op de S&P 500 index. De stand van de VIX wordt bepaald aan de hand van de S&P 500 call- en putopties die at-the-money en out-of-the money zijn.
De VIX index is daarmee een maatstaf voor de verwachte volatiliteit van de S&P 500 index. Opties met een looptijd tussen de 23 en 37 dagen tot expiratie worden hiervoor gebruikt. Hieruit wordt vervolgens een gemiddelde berekend van de implied volatility (verwachte volatiliteit) voor 30 daags opties op de S&P 500 index.
Wat is volatiliteit precies?
Het lijkt mij verstandig om eerst uit te leggen wat volatiliteit precies inhoudt. De volatiliteit geeft aan hoe beweeglijk de koers van een aandeel of een index is. Des te hoger de beweeglijkheid, des te hoger de stand van een volatiliteitsindex als de VIX.
Als we praten over volatiliteit, kunnen we het hebben over twee soorten; historische volatiliteit en implied volatiliteit. De historische volatiliteit slaat op de gerealiseerde beweging in het verleden, terwijl de implied volatiliteit betrekking heeft op de verwachte beweging in de toekomst.
Interpretatie implied volatility
Omdat de VIX index een maatstaf is voor de toekomstige beweeglijkheid, hebben we het in dit stuk dus alleen over de implied volatiliteit. Bij een implied volatiliteit van 16% bedraagt de volatiliteit op dagbasis 1%. Dit is gebaseerd op één standaarddeviatie. Dit houdt in dat in 68,2% (tweemaal 34,1%, omdat de beweging zowel positief als negatief kan uitpakken) van de handelsdagen een beweging van maximaal 1% wordt verwacht. Voor de overige 31,8% van de handelsdagen worden grotere uitslagen verwacht. Dit is uit te leggen aan de hand van de normale verdeling.
Op basis van de normale verdeling is de verwachting dat op 27,2% (tweemaal 13,6%) van de handelsdagen, de beweging tussen één en twee keer de standaarddeviatie zal zijn. In dit voorbeeld komt dat neer op een beweging tussen de 1% en 2% en de -1% en -2%. Op 4,2% (tweemaal 2,1%) van de handelsdagen wordt bij de aandelenkoers een beweging tussen de 2% en 3% of -2% en -3% verwacht. Ten slotte wordt op 0,2% van de handelsdagen een beweging groter dan 3% of -3% verwacht.
Wat vertelt de VIX index aan beleggers?
Zoals u misschien zelf ook al wel eens heeft ondervonden, neemt de beweeglijkheid van aandelen en indices in onzekere tijden toe. Beleggers raken door bepaalde nieuwsberichten (corona) of economische ontwikkelingen in paniek, waardoor het dagelijkse volume stijgt en in dergelijke tijden zien we vaak enorme koerssprongen.
Hier staat tegenover dat in tijden dat de beurs stijgt, de koersuitslagen veelal kleiner zijn. De beurzen stijgen beetje bij beetje, maar grote dagelijkse bewegingen blijven uit. Kortom, als vuistregel mogen we aannemen dat dalende beurzen gepaard gaan met een hogere volatiliteit, en stijgende beurzen met een lagere volatiliteit. Een bekende beurswijsheid is dan ook: ‘The markets take the stairs up and the elevator down’.
Iets specifieker
De stand van de VIX vertelt beleggers ook de verwachte dagelijkse beweging in de onderliggende index. Wanneer de VIX index bijvoorbeeld op een stand van 20 noteert, kunnen we hiermee de verwachte dagelijkse koersuitslagen berekenen.
Om de VIX stand terug te rekenen naar de verwachte beweging op dagbasis, delen we de stand door 16. Het getal 16 is niet zomaar uit de lucht komen vallen. Wanneer u namelijk de wortel van het aantal handelsdagen op jaarbasis neemt (voor het gemak 256), komt u uit op 16.
Een VIX stand van 20 punten vertelt ons dus dat aan de hand van de optieprijzen een dagelijkse beweging van 1,25% voor de S&P 500 is ingeprijsd. Bij een VIX van 40 mogen we dus een beweging van 2,5% verwachten.
VIX grafiek
In onderstaande grafiek ziet u het koersverloop van de VIX index van de afgelopen 5 jaar. Sinds het bestaan van de VIX heeft deze grotendeels bewogen tussen de 10 en 30. Een VIX stand van tussen de 0 en 12 wordt beschouwd als extreem laag en zagen we bijvoorbeeld in 2017 toen het echt rustig was op de aandelenbeurzen. Het laagste niveau ooit werd dan ook bereikt in november 2017 met een stand van 9,14.
De bandbreedte tussen circa 12 en 20 wordt als normaal beschouwd. Daarboven zien we de volatiliteit veelal wat toenemen, maar van echte paniek is nog geen sprake. Bij een normale correctie zal de VIX boven de 20 uitstijgen, maar veelal niet boven de 30 geraken. Bij een stand van 30 en hoger is er sprake van paniek en zien we vaak forse koersdalingen. Tijdens de crisis van 2008 bereikte de index bijvoorbeeld een stand van 80,26 en tijdens de coronacrash van 2020 werd een nieuwe all-time high op de borden gezet op 82,69.
Om onderstaande VIX index chart te openen in het TWS Handelsplatform, gebruikt u de ticker: VIX.
Invloed van de VIX op optieprijzen
De stand van de VIX index heeft ook invloed op de optiepremies. Een stijgende volatiliteit zorgt ervoor dat optieprijzen stijgen. Logisch, aangezien de verkoper van een optie een groter risico loopt als de bewegingen op de beurzen toenemen. De kans dat uw gekochte optie in-the-money expireert neemt immers ook toe.
Dit verklaart ook waarom out-the-money putopties over het algemeen duurder zijn geprijsd dan out-of-the-money callopties. Met het kopen van een putoptie speelt u in op een daling. Wordt de daling daadwerkelijk ingezet, dan stijgt hoogstwaarschijnlijk ook de volatiliteit. Hier stijgt de waarde van uw putoptie niet alleen door een dalende koers, maar ook nog eens door de stijgende volatiliteit.
Bij een calloptie is dit niet het geval, aangezien stijgende koersen over het algemeen gepaard gaan met een lagere volatiliteit. Stijgt de koers van de onderliggende waarde, dan neemt de intrinsieke waarde van uw calloptie dus wel toe, maar de volatiliteit neemt af wat juist weer een negatieve invloed heeft op uw calloptie.
Beleggen in de VIX
Direct investeren in de VIX is helaas niet mogelijk, maar via afgeleide producten kunt u inspelen op de beweging van de VIX index. Dit kan doormiddel van ETF’s, maar ook zijn er futures beschikbaar.
De S&P 500 VIX short term (VXX) is de grootste ETF ter wereld, maar voor Europeanen is de Lyxor S&P 500 VIX Futures Enhanced Roll UCITS ETF beschikbaar. Wel zijn er specifieke risico’s verbonden aan deze producten en daarom zijn deze eigenlijk niet geschikt voor de meeste beleggers. Een hoog risicoprofiel en voldoende kennis van deze producten zijn vereist.
Als we het hebben over de VIX future geldt dat zeker ook. Middels een long of shortpositie in deze future is het mogelijk om in te spelen op zowel een stijgende als een dalende volatiliteit. Ook voor de Europese variant is een future beschikbaar. Toch zit nog wel een belangrijk verschil tussen beide futures. De VIX kent een multiplier van 1000, terwijl de futures op de Euro Stoxx 50 een multiplier kennen van 100. Naast futures is het ook mogelijk om met andere afgeleide producten om in te spelen op een veranderende volatiliteit. Denk hierbij aan bijvoorbeeld opties of gestructureerde producten als turbo’s en sprinters.
Speculanten nemen vaak positie in deze ETF als zij op korte termijn een stijging van de volatiliteit verwachten, vaak als hedge tegen een daling op de aandelenmarkten. Dat beleggen in de VIX voornamelijk voor kortetermijninvesteringen bedoeld zijn, heeft te maken met het enorme contango risico wat dit product kent.
Contango: problemen met inspelen op de VIX
Contango is een benaming voor een situatie waarin futures van in dit geval de olieprijs zich kunnen bevinden. Als de prijs voor een future die in de toekomst afloopt hoger ligt dan de huidige marktprijs, spreek je van contango. Des te verder u in de tijd gaat, des te groter het verschil is. Hieronder maak ik deze situatie duidelijk met een grafiek.
In de VIX futures zien we nagenoeg altijd Contango. Als u wilt inspelen op een stijgende volatiliteit voor een lagere tijd, heeft u hier dus last van en dat gaat ten koste van uw rendement.
Met bovenstaand overzicht moet het probleem omtrent Contango duidelijk worden. Allereerst ziet u bovenin de stand van de VIX index, die is in dit voorbeeld 11,99. Daaronder vindt u de futures van maart t/m september.
Inspelen op stijgende volatiliteit
Wilt u inspelen op een stijgende volatiliteit, dan kunt u dus een VIX future kopen. Echter, wat u ziet is dat des te langer de future loopt, des te meer u voor deze future betaalt. Het verschil tussen de VIX index en de maart future die nog twee weken loopt is “slechts” 0,80 punt.
Maar als we kijken naar bijvoorbeeld de future met expiratie september, zien we dat deze future op dit moment noteert op 17,55. Oftewel, als u deze future nu koopt en u houdt hem in portefeuille tot de expiratie op 20 september, dan moet de VIX index eerst ruim 5,50 punten oplopen, voordat het break-even point wordt bereikt.
Producten als opties, gestructureerde producten en ETF’s worden door marketmakers gehedged met deze futures. Met deze financiële instrumenten heeft u dus ook last van de Contango. In de opties is dit te zien aan de optiepremie en in de gestructureerde producten wordt maandelijks het stoploss niveau verhoogd.
Kortom, de VIX index en andere volatiliteitsindices zijn mooie producten waarmee op angstige momenten veel geld mee kan worden verdiend. Echter, voordat u begint met handelen in deze producten, is het noodzakelijk om de gevaren te kennen en is het zaak om niet leeg te lopen op de Contango.
Bestaat er een VIX index op de AEX?
Omdat beleggers die het over volatiliteit hebben nagenoeg altijd naar de VIX verwijzen, richt ik mij in dit stuk voornamelijk op de VIX index. Deze index is gebaseerd op de beweeglijkheid van de S&P 500. Uiteraard bestaat er ook voor andere grote indices, valutaparen en grondstoffen een volatiliteitsindex.
Denk bijvoorbeeld aan de AEX Volatility Index, deze volatiliteitsindex op onze Amsterdamse AEX vindt u in het TWS Handelsplatform terug onder de tickercode VAEX.
De meest bekende volatiliteitsindex in Europa is de VSTOXX Volatility index, met als onderliggende waarde de breed samengestelde Euro Stoxx 50 index. Deze index is voor de volatiliteit op de Europese beurzen leidend en vindt u onder het symbool V2TX.
Beleggen in de VIX via LYNX?
Via LYNX kunt u zeer voordelig beleggen in aandelen, futures en opties. U heeft toegang tot ’s werelds bekendste futuresmarkten, bijna 24 uur per dag, vijf dagen in de week. LYNX biedt haar klanten één van de beste platformen ter wereld om te handelen in futures.
De VIX Index is een maatstaf voor de volatiliteit van de S&P 500-index op de Amerikaanse aandelenmarkt. Het meet de verwachte mate van schommelingen in de markt.
De VIX Index wordt berekend op basis van de optieprijzen van de S&P 500-index. Het meet de verwachte volatiliteit over de komende 30 dagen en wordt berekend door de prijzen van opties te analyseren en te combineren om een schatting te maken van de toekomstige volatiliteit van de markt.
De VIX Index is belangrijk voor beleggers omdat het een indicator is van angst en onzekerheid op de markt. Een hoge VIX-index duidt op verhoogde volatiliteit en onzekerheid.
