Geschatte leestijd: 8 minutes
Het vertegenwoordigt de waarde van de 25 grootste beursgenoteerde bedrijven op de Amsterdamse effectenbeurs.
Maar wat is de geschiedenis achter deze index, en hoe wordt de samenstelling ervan bepaald? In dit artikel duiken we dieper in de AEX index en bespreken we onder meer de samenstelling van de Nederlandse beurs. Bent u op zoek naar een online broker waarmee u in AEX-aandelen kunt beleggen? Klik dan hier.
AEX index
De AEX-index, afgeleid van “Amsterdam Exchange Index”, is de belangrijkste beursindex van Nederland. De 25 grootste bedrijven die genoteerd staan aan Euronext Amsterdam, zijn gemeten naar hun vrij verhandelbare marktkapitalisatie opgenomen in de index.
Geschiedenis AEX index
De Amsterdamse effectenbeurs, waar de AEX onderdeel van uitmaakt, heeft wortels die teruggaan tot de 17e eeuw, met de oprichting van de Amsterdamse Beurs in 1602. Hiermee is het een van de oudste beurzen ter wereld.
De huidige AEX index zag het levenslicht op 4 maart 1983, voornamelijk om de handel in opties te faciliteren. Hoewel we het nu kennen als de AEX, droeg het tot 1994 de naam EOE-index, wat staat voor European Options Exchange. Sindsdien is de index een belangrijke graadmeter voor het algemene sentiment op de Nederlandse beurs en wordt deze gebruikt als indicator voor de prestaties van de Nederlandse aandelenmarkt.
Bij de oprichting bestond de index uit een basis van 100 punten. Dit puntensysteem wordt gebruikt om de algemene groei of krimp van de index over tijd te representeren. Als de index bijvoorbeeld stijgt naar 150 punten, betekent dit een stijging van 50% ten opzichte van het startmoment. Bij de introductie van de AEX index bestond deze uit 13 bedrijven: ABN, Ahold, Akzo, ABN Amro, Gist-Brocades, Heineken, Hoogovens, KLM, Koninklijke Olie, Nationale Nederlanden, Philips, Unilever en Nedlloyd. Mettertijd groeide dit aantal naar 25, hoewel sommige bedrijven verdwenen door fusies en acquisities.
De AEX index heeft in de loop der jaren verschillende hoogte- en dieptepunten gekend, waarbij significante economische gebeurtenissen, zoals de dotcom-bubbel rond het jaar 2000 en de financiële crisis van 2008, grote invloed hebben gehad op de prestaties van de index. Onderstaande grafiek toont het koersverloop van de index sinds 1994.
Historische rendementen AEX index
De AEX index werd geïntroduceerd in 1983 met een beginwaarde van 100 punten. Het historische rendement van de AEX kan variëren afhankelijk van de periode die men onderzoekt. In de jaren 90 was er een sterke bullmarkt, voornamelijk gedreven door de technologiebubbel. Tegen het einde van dit decennium bereikte de AEX-index een piek, om vervolgens een scherpe daling te ervaren met het barsten van de techbubbel rond 2000.
Na het barsten van de techbubbel in de vroege jaren 2000, volgde een periode van herstel, hoewel dit werd onderbroken door de financiële crisis van 2008. De AEX, net als vele andere wereldwijde indices, ondervond een scherpe daling tijdens de financiële crisis van 2008. Na de crisis begon een langdurige herstelperiode. Na de financiële crisis kende de AEX een overwegend positieve trend met de gebruikelijke marktvolatiliteit. Het centrale bankbeleid, de economische groei en de algehele wereldwijde marktdynamiek speelden een rol in de waardeontwikkeling van de index.
De AEX index begon op 4 maart 1983 op 100 punten, maar omgerekend van guldens naar euro’s gaat het om 45,38 punten. Momenteel staat de AEX op ongeveer 740 punten. Als u destijds 100 euro in de AEX-index had gestoken, dan was dat nu dus circa 153o euro. Dat komt neer op een gemiddeld jaarlijks rendement van 7,3%. Aangezien de AEX geen herbeleggingsindex is, is het dividend daar nog niet bij opgeteld. De AEX Total Return index (AEXGR) staat namelijk op ongeveer 2.800 punten. Inclusief dividend is het gemiddelde jaarlijkse rendement van de AEX sinds oprichting dus ongeveer 10,8%.
Samenstelling AEX index
De AEX index vertegenwoordigt de waardeontwikkeling van de 25 grootste en meest verhandelde bedrijven die zijn genoteerd aan de Euronext Amsterdam. Deze bedrijven worden regelmatig herzien op basis van hun marktkapitalisatie en handelsvolumes. De AEX bevat een diversiteit aan sectoren, waaronder financiën, consumentengoederen, technologie, gezondheidszorg en industrie. Dit zorgt ervoor dat de index een brede weergave is van de economische activiteiten in Nederland.
Net als de meeste grote indices is de AEX een markgewogen index. Voor de samenstelling van de AEX index wordt echter gekeken naar de free float. Dat wil zeggen dat enkel de vrij verhandelbare aandelen worden meegerekend om de marktkapitalisatie te berekenen. Er is nog één extra regel van toepassing op de AEX. Een effect mag wanneer de nieuwe samenstelling bekend wordt gemaakt maximaal 15% van de AEX index uitmaken. Dit is de reden dat Unilever bijvoorbeeld zwaarder kan wegen dan het aandeel Shell, terwijl Royal Dutch Shell een hogere marktkapitalisatie kent.
Gedurende de jaarlijkse evaluatie worden de 23 ondernemingen binnen Euronext Amsterdam met de grootste vrij verhandelbare marktkapitalisatie van het voorgaande jaar automatisch opgenomen in de lijst van AEX-genoteerde ondernemingen. Kandidaten voor de resterende twee posities worden geselecteerd uit de ondernemingen die de 24e tot 27e plaats bestrijken. Prioriteit wordt gegeven aan ondernemingen die voorheen al een plekje binnen de AEX hebben gehad.
De samenstelling van de AEX wordt viermaal per jaar herzien tijdens tussentijdse evaluaties. Deze kwartaalherzieningen vinden plaats in juni, september en december. De status van alle AEX-genoteerde ondernemingen wordt vastgesteld in maart, tijdens de uitvoerige jaarlijkse beoordeling. In onderstaande tabel staat de huidige samenstelling van de AEX-index weergegeven.
Wat direct opvalt, is de enorme weging van aandelen als ASML, Shell en Unilever. Samen met Relx nemen deze vier aandelen ruim de helft van de totale AEX-index voor hun rekening. Een beweging in één van deze vier aandelen, heeft dus een enorme invloed op de gehele index.
| Naam aandeel | Tickercode | Weging |
|---|---|---|
| Shell | SHELL | 15,8% |
| ASML | ASML | 15,1% |
| Unilever | UNA | 14,7% |
| RELX | RELX | 7,4% |
| ING | INGA | 6,2% |
| Prosus | PRX | 5,8% |
| Ahold Delhaize | AD | 3.9% |
| Wolters Kluwer | WKL | 3,6% |
| ADYEN | ADYEN | 3,4% |
| Heineken | HEIA | 2,95% |
| ASMI International | ASM | 2,5% |
| Philips | PHIA | 2,3% |
| Universal Music Group | UMG | 2,2% |
| DSM | DSM | 1,8% |
| Akzo Nobel | AKZA | 1,7% |
| ArcelorMittal | MT | 1,5% |
| KPN | KPN | 1,3% |
| BE Semiconductor Industries | BESI | 1% |
| Aegon | AGN | 1% |
| NN Group | NN | 0,96% |
| IMCD | IMCD | 0,90% |
| ASR Nederland | ASRNL | 0,8% |
| Randstad | RAND | 0,73% |
| ABN Amro | ABN | 0,66% |
Populariteit AEX
Deze weging van de AEX is dan ook een van de voornaamste redenen waarom de AEX minder populair is onder beleggers. Door de scheve verdeling is er nauwelijks sprake van een brede spreiding wanneer u een positie in de AEX index inneemt. U heeft immers een onevenredig grote exposure naar aandelen als Royal Dutch Shell, Unilever, ASML en ING. Ook omdat de AEX slechts 25 aandelen bevat, gaat de voorkeur van ETF-beleggers vaker uit naar bijvoorbeeld de S&P 500.
De huidige scheve verdeling in de AEX-index is overigens geen uitzondering maar eerder regel. De sectoren van de zwaargewichten op dit moment anders zijn dan tien jaar terug. Voor de kredietcrisis waren het namelijk de financiële instellingen die een onevenredig groot aandeel hadden in de AEX-index.
De Amsterdamse index werd hard geraakt in 2008. Dit is een van de redenen (naast het niet herbeleggen van het dividend) waarom de AEX-index de top van voor de crisis nog altijd niet heeft bereikt.
Onder actieve (Nederlandse) handelaren is de AEX index echter zeer populair. Zo wordt er veel gehandeld in AEX futures en AEX opties.
AEX futures
De stand van de AEX index is in grote mate afhankelijk van de future-markt. De AEX future staat ook wel bekend onder de afkorting FTI.
Het gemiddeld dagelijkse volume ligt rond de 30.000 futures. De AEX future kent een multiplier van 200. Op de huidige stand van 740 punten heeft de future dus een contractwaarde van € 148.000. Elke punt vertegenwoordigt een waardeverandering van € 200. Met een initiële marginvereiste van $ 10.800 is deze future niet weggelegd voor de kleinste handelaren.
Uiteraard is het via LYNX mogelijk om te handelen in de AEX future. De afkorting voor deze future is dezelfde als voor de index, namelijk EOE. Voor een uitgebreide uitleg over deze future verwijs ik u graag naar het artikel over de AEX future:
AEX opties
Aangezien de optiebeurs in Amsterdam is ontstaan zijn opties op de AEX index nog altijd razend populair onder beleggers. Onder Nederlandse beleggers behoort de AEX index zelfs tot de meest populaire onderliggende waarde van opties. Geen andere index kent opties met een looptijd van een dag, wat de AEX opties op zichzelf al uniek maken. Maar uiteraard zijn er ook ontzettend veel AEX opties met langere looptijden beschikbaar.
Voor meer informatie over AEX opties kunt u terecht bij ons uitgebreide artikel hierover.
Beleggen in AEX-aandelen via LYNX?
Uiteraard is het via LYNX mogelijk om te beleggen in alle AEX aandelen. Maar ook kunt u beleggen in ETF’s, opties en futures op de AEX-index. U heeft toegang tot 150 beurzen in 33 landen. Bekijk het aanbod:
Hier vindt u gedetailleerde informatie over het product:
- AEX future – Bekijk KID informatie
